Hiểu rõ sự khác nhau giữa quản trị – quản lý và lãnh đạo

Hiểu rõ sự khác nhau giữa quản trị – quản lý và lãnh đạo tức là “Hiểu đúng, nói đúng, để làm đúng. Hiểu sai, nói sai, sẽ làm sai!”

Lời tri ân 

Bài viết dưới đây được tổng hợp từ những kiến thức từ nội dung chia sẻ của anh Nguyễn Hữu Long – Admin Group Phát Triển Doanh Nghiệp Việt. Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến anh vì những góc nhìn sâu sắc, rõ ràng và rất thực tiễn dành cho cộng đồng doanh nhân.

Hiểu đúng về quản trị, quản lý và lãnh đạo để tránh hiểu lầm tai hại

Trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh và nhiều biến động, việc phân biệt rõ quản trị, quản lý và lãnh đạo không chỉ là một vấn đề lý thuyết, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cách vận hành, định hướng và phát triển của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, rất nhiều người – thậm chí cả những người làm lãnh đạo – vẫn còn nhầm lẫn hoặc hiểu sai các khái niệm này. Một số cho rằng “quản trị mới là gốc”, còn “quản lý là ngọn”, thậm chí xem nhẹ các công cụ quản lý như KPI, OGSM, BSC, ISO… Điều này dẫn đến xu hướng bài xích quản lý và thần thánh hóa khái niệm quản trị hay lãnh đạo một cách cực đoan.

Ví dụ:

• Tạo động lực, xây dựng văn hóa, truyền cảm hứng… vốn là các yếu tố của lãnh đạo thì lại được hiểu nhầm là quản trị.

• Trong khi đó, những công cụ khoa học của quản lý như KPI, OGSM, BSC, ERP lại bị coi là “vô bổ”, “gò bó”, hay thậm chí là “độc hại”…

Điều này không chỉ gây hiểu lầm, mà còn dễ dẫn đến thực hành sai trong điều hành doanh nghiệp.

Vậy quản trị là gì? (Governance)

Quản trị doanh nghiệp là việc thiết lập cơ chế vận hành tổng thể, là khung pháp lý, nguyên tắc và chuẩn mực mà cả tổ chức cần tuân thủ. Nó bao gồm:

• Cấu trúc tổ chức công ty: Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị (HĐQT), Ban kiểm soát…

• Quyền và nghĩa vụ của cổ đông, các bên liên quan

• Các nguyên tắc điều hành minh bạch, có trách nhiệm

• Kiểm soát rủi ro ở cấp chiến lược

Quản trị giống như việc soạn thảo “hiến pháp” của một quốc gia. Nó không trực tiếp can thiệp vào hoạt động hằng ngày, nhưng định hướng và chi phối toàn bộ cơ chế vận hành.

Quản lý là gì? (Management)

Quản lý doanh nghiệp là cách mà một tổ chức thực thi các kế hoạch, chính sách và chiến lược để đạt mục tiêu cụ thể. Nó mang tính vận hành và tập trung vào:

• Quản trị sản xuất, bán hàng, tài chính, nhân sự

• Điều phối hoạt động hàng ngày (daily operations)

• Sử dụng công cụ đo lường hiệu suất như: KPI, OGSM, Balanced Scorecard, ERP, ISO…

Nếu quản trị là “hiến pháp”, thì quản lý là bộ máy hành chính và luật pháp thực thi. Quản lý là một môn khoa học – có nguyên tắc, công cụ, và khả năng đo lường rõ ràng. Thiếu quản lý, tổ chức sẽ rơi vào hỗn loạn, mất kiểm soát và không thể mở rộng.

Lãnh đạo là gì? (Leadership)

Lãnh đạo là khả năng tác động đến con người, định hướng và truyền cảm hứng để mọi người cùng đi đến mục tiêu chung. Các yếu tố của lãnh đạo bao gồm:

• Xây dựng tầm nhìn dài hạn, sứ mệnh và mục tiêu lớn

• Truyền cảm hứng và động lực

• Tạo ảnh hưởng bằng uy tín, đạo đức và nhân cách

• Nghệ thuật dùng người – đúng người, đúng việc, đúng thời điểm

Lãnh đạo thiên về nghệ thuật (art), khác với tính khoa học của quản trị và quản lý. Một người lãnh đạo giỏi không chỉ biết chỉ đạo mà còn biết lắng nghe, hiểu người, và dẫn dắt bằng trái tim.

Sự khác biệt giữa quản trị, quản lý và Lãnh đạo – Nhưng liên kết chặt chẽ

Cảnh báo với tư duy “coi trọng một, bỏ qua hai”

Trong thực tế, có những người thần thánh hóa lãnh đạo đến mức xem thường quản lý, bỏ qua quy trình và công cụ khoa học. Có người chỉ say mê thiết lập thể chế quản trị mà quên rằng tổ chức sống nhờ quản lý hiệu quả từng ngày.

Một doanh nghiệp phát triển bền vững là doanh nghiệp biết cân bằng giữa:

• Tư duy vĩ mô (quản trị)

• Khả năng thực thi (quản lý)

• Và tinh thần dẫn dắt (lãnh đạo)

Phải biết kết hợp để phát triển toàn diện doanh nghiệp

Để doanh nghiệp tăng trưởng bền vững, không thể thiếu bất kỳ yếu tố nào trong 3 yếu tố trên.

• Thiếu lãnh đạo → tổ chức thiếu cảm hứng, mất phương hướng

• Thiếu quản trị → tổ chức thiếu hệ thống, dễ bị rối loạn

• Thiếu quản lý → mọi kế hoạch chỉ là lý thuyết, không vận hành được

Hãy đầu tư học hỏi, trải nghiệm, và xây dựng cả 3 yếu tố này song song, để tổ chức của bạn không chỉ tồn tại – mà còn vững mạnh và truyền cảm hứng cho người khác.